Het dorp Hijken wordt voor het eerst genoemd in een document uit 1370 waarin de bewoners van Hijken als getuigen worden opgevoerd bij een rechtsgeschil tussen de kloosters van Dikninge en Assen. Het dorp ligt midden op het Drents Plateau. Kenmerkend zijn hier de zandige bodems op een ondoordringbare keileemlaag. Het esdorp werd gesticht te midden van heidevelden in het noordwesten en de hooilanden langs de Hijkerleek in het zuidoosten, op de plaats waar de grondwaterstand het meest geschikt was voor akkerbouw.

De oudste brink is nauwelijks nog als zodanig herkenbaar omdat veel boerderijen hier zijn afgebrand. De brink tegenover de gereformeerde kerk is daarentegen in oorspronkelijke staat teruggebracht.

Hijken lag door de eeuwen heen aan een belangrijke transportader. Zo liep in de prehistorie, ten dele over een waterscheiding, een belangrijke weg tussen Rolde en Diever. Van latere oorsprong is het Oranjekanaal dat in het midden van de negentiende eeuw werd gegraven om turf af te voeren. Langs dit kanaal werd in 1913 ten westen van Hijken aardappelmeelfabriek “Oranje” in gebruik genomen, waar omheen zich een klein dorpje ontwikkelde. De fabriek is ondertussen Speelstad Oranje geworden.